Temel Yaşam Desteği (CPR) Uygulama Süreci

Temel yaşam desteği (CPR), kalp durması veya solunumun durmuş olduğu durumlarda uygulanan hayati müdahaledir. Acil Tıp Teknisyenliği (ATT) öğrencileri için bu uygulama, staj süresince en kritik gözlem ve uygulama alanlarından biridir. Doğru şekilde yapılan CPR, kişinin yaşam şansını %200'e kadar artırabilir. Bu yazıda CPR uygulamasının tüm adımlarını, dikkat edilmesi gereken noktaları ve ATT stajyerlerinin görevlerini ele alacağız.

Temel Yaşam Desteği Nedir?

Temel yaşam desteği, yaşamı tehdit eden durumlarda profesyonel tıbbi yardım gelene kadar uygulanan kalp masajı ve yapay solunum işlemlerini kapsar. Hedef; beyin ve kalbin oksijensiz kalma süresini en aza indirmektir.

CPR Gerektiren Durumlar

• Kalp durması
• Solunumun durması
• Bilinçsizlik ve solunum cevabının alınamaması
• Elektrik çarpması
• Suda boğulma vakaları

1. Bilinç ve Solunum Kontrolü

Olay yerinde ilk yaklaşımda hasta/hasta adayı sarsılır ve “İyi misiniz?” diye seslenilir. Tepki alınamazsa:

• Hava yolu açıklığı sağlanır (baş-çene pozisyonu)
• Göğüs hareketleri ve solunum dinlenir (10 saniye içinde)

Solunum yoksa veya yetersizse, CPR uygulamasına geçilir.

2. Acil Servis Çağırma

Etrafta biri varsa 112 Acil aranması istenir. Yalnızsanız, kısa süre içinde yardım çağırmak için çağrıyı siz yaparsınız.

3. Kalp Masajı Uygulaması (Yetişkin)

Kalp masajı uygulaması:

• Hastayı düz zemine yatır
• Göğüs kafesinin ortasına avuç içini yerleştir
• Diğer eli üzerine koy, dirsekleri dik tut
• Ritmik şekilde göğse 5-6 cm bastır
• 30 bası / 2 solunum oranı ile devam et

4. Yapay Solunum (Ağızdan Ağıza)

Baş-çene pozisyonu verildikten sonra burun kapatılır ve hasta ağzına 1 saniye boyunca hava verilir. Göğsün yükselip yükselmediği kontrol edilir.

5. CPR Devam Süresi

• Profesyonel sağlık ekibi gelene kadar
• Hasta yaşam belirtisi gösterene kadar
• Uygulayıcı yorgun düşene kadar

Otomatik Eksternal Defibrilatör (AED) Kullanımı

CPR sırasında AED cihazı mevcutsa, hasta üzerine pedler yapıştırılır. Cihazın yönlendirmeleriyle ritim değerlendirmesi yapılır. Şok öneriliyorsa, uygulama yapılır.

ATT Öğrencisinin Rolü

• Kalp masajı tekniğini gözlemlemek
• Gerekirse uygulayıcıya destek vermek
• Solunum takibi, maske desteği sağlamak
• AED cihazını hazır hale getirmek

Çocuk ve Bebeklerde CPR

Çocuklarda: 30:2 oranı uygulanır ancak göğse bası derinliği 4-5 cm’yi geçmemelidir. Bebeklerde: İki parmakla kalp masajı uygulanır. Nefes verme daha nazik şekilde yapılmalıdır.

Gözlem Notları ve Staj Defterine Yazım

• Uygulamanın hangi durumda yapıldığı
• Hangi ekipmanın kullanıldığı (maske, ambu, AED)
• Müdahalenin ne kadar sürdüğü
• Hasta durumu ve sonucu

Sonuç

Temel yaşam desteği, bir ATT'nin mesleki yaşamında en kritik bilgi ve becerilerden biridir. Bu süreci doğru öğrenmek ve uygulamak, hayati önem taşır. Staj süresince yapılan her CPR gözlemi, mesleki yeterlilik için değerli bir basamaktır.