Hasta Taşıma Teknikleri ve Sedye Kullanımı

Acil sağlık hizmetlerinde hastaların güvenli ve hızlı şekilde taşınması, müdahalenin başarısını doğrudan etkileyen kritik bir süreçtir. Özellikle omurga yaralanmaları, bilinç kaybı veya çoklu travma vakalarında taşıma hataları ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, Acil Tıp Teknisyenliği (ATT) öğrencileri için hasta taşıma teknikleri ve sedye kullanımı konusu temel bir bilgi alanıdır.

Hasta Taşıma Neden Önemlidir?

Olay yerinde yapılan yanlış taşıma uygulamaları, mevcut travmanın şiddetini artırabilir. Özellikle omurga ve baş yaralanmalarında taşıma sırasında yapılacak en ufak bir hata, hastanın kalıcı felç riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Bu yüzden taşıma sırasında ekip uyumu, ekipman seçimi ve doğru teknikler büyük önem taşır.

Temel Taşıma Kuralları

• Hastanın durumu mutlaka değerlendirilmelidir (bilinç, solunum, omurga travması şüphesi vs.)
• Hasta mümkünse hareket ettirilmemelidir, taşıma son çare olmalıdır
• Omurga hattı korunarak taşınmalıdır
• Ekip koordinasyonu sağlanmalıdır
• Sedyeye bindirme ve indirme senkronize yapılmalıdır

Taşıma Yöntemleri

1. İtfaiyeci Yöntemi

Hafif hastalarda tek kişiyle taşıma mümkündür. Omuzdan destek verilerek hasta taşınır. Ancak bu yöntem, ciddi yaralanmalarda önerilmez.

2. Koltuk Yöntemi

İki sağlık personeli tarafından uygulanır. Hastanın kollarından ve dizlerinden destek alınarak taşınır. Bilinci açık hastalarda uygundur.

3. Battaniye Yöntemi

Hasta bir battaniye üzerine alınır ve 4 kişi tarafından köşelerden tutularak taşınır. Özellikle dar alanlarda kullanılır.

4. Sürükleyerek Taşıma

Hayati risk varsa ve hasta hemen alandan uzaklaştırılmak zorundaysa yapılır. Genellikle yangın, patlama tehlikesi gibi ortamlarda tercih edilir.

Sedye Türleri ve Kullanımı

1. Ana Sedye (Tekerlekli Sedye)

Ambulanslarda bulunan hidrolik destekli sedyedir. Hasta ambulansa alınırken kullanılır. Yükseklik ayarlanabilir ve emniyet kemerleriyle sabitleme yapılır.

2. Sırt Tahtası

Omurga yaralanmalarında kullanılır. Hasta düz bir şekilde sırt tahtasına yatırılır ve baş, omuz, bel kemerleri ile sabitlenir. Boyunluk takılı olur.

3. Kaşık Sedye

Hasta hareket ettirilmeden sedye altına yerleştirilebilir. Özellikle yaşlı ve kırık şüphesi olan hastalarda kullanılır.

4. Vakum Sedye

Hasta üzerine yatırıldıktan sonra vakumla sabitlenir. Titreşimi en aza indirir, travmalı hastalar için idealdir.

Hasta Sedyeye Nasıl Alınır?

• Hastanın boyunluk ve omurga desteği sağlanmalıdır
• Ekip içi görev dağılımı yapılır: baş, gövde, kalça ve bacak bölgeleri
• “1-2-3” komutu ile eş zamanlı kaldırma yapılır
• Sedyeye yerleştirilen hasta emniyet kemerleri ile sabitlenir

Stajyer ATT Öğrencisinin Rolü

• Sedyeyi hazırlamak ve uygun pozisyona getirmek
• Emniyet kemerlerini kontrol etmek
• Taşıma sırasında destek sağlamak
• Olay yeri sonrası sedyenin dezenfekte edilmesini sağlamak

Gözlem Notları

• Hangi tür sedye kullanıldı?
• Kaç kişi taşıma yaptı ve görev paylaşımı nasıldı?
• Omurga stabilizasyonu sağlandı mı?
• Taşıma sırasında hasta ile nasıl iletişim kuruldu?

Sonuç

Hasta taşıma teknikleri ve sedye kullanımı, bir Acil Tıp Teknisyeninin mesleki yaşamında temel uygulamalar arasında yer alır. Bu becerilerin staj sürecinde dikkatle gözlemlenmesi ve gerektiğinde kontrollü uygulamalarla pekiştirilmesi, ilerleyen süreçteki hasta güvenliği açısından büyük önem taşır.